TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE SIFATLARIN EŞDİZİM SÖZLÜĞÜ

109K104- TÜBİTAK-SOBAG
TÜRKİYE TÜRKÇESİ SÖZ VARLIĞINDA SIFATLARIN EŞDİZİMLİLİĞİ
-Derlem Tabanlı Bir Uygulama-

English

ÖZET

 

Bir dilin temel söz varlığını derlemek sözlükbilimin (lexicology) çalışmalarının ana amaçlarındandır. Sözlükbilim sadece ana dilin kullanıcıları için genel amaçlı bir sözlük değil belirgin amaçlar doğrultusunda hazırlanmış özel amaçlı sözlükler (atasözleri ve deyimler sözlüğü, terim sözlükleri, eş anlamlı sözcükler sözlüğü, zıt anlamlı sözcükler sözlüğü, eşdizim sözlüğü vb.) oluşturmakla da ilgilenir.

 

Bugün, Türkiye Türkçesinin söz varlığı üzerine yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde genel amaçlı sözlük çalışmalarının yanında özel amaçlı sözlük çalışmalarının yetersizliği ve sınırlılığı açıkça gözlemlenmektedir. Sözlükbilimde özel amaçlı çalışmaların bir ürünü olan eşdizim sözlüğü Türkiye Türkçesinin söz varlığı çalışmalarında üzerinde durulmayan bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Öte yandan, eşdizimlilik literatürde, özellikle de derlem dilbilim (corpus linguistics) alanındaki çalışmalarda, sözlükbilimde dil öğretimi alanında önceliklerin belirlenmesi aşamasında çokça başvurulan bir yöntem olarak yerini almıştır.

 

Bu projenin amacı, Türkiye Türkçesinin söz varlığında madde başı ve madde içi olarak sözlükbirimselleştirilmiş sıfat tanımlı sözlükbirimi eşdizimlilikleri açısından derlem tabanlı bir uygulama temelinde değerlendirmektir.

 

Proje; amaç, kapsam ve yöntem açısından Türkiye Türkçesi için bir ilk olma özelliğini de taşımaktadır.

 

Bu projede, GTS’nin sıfat temelli bir ‘derlem-denetimini’ yapmak, ana dili ve ikinci dil öğretiminde önemli bir yere sahip olan eşdizimsel yapıları Türkçe için bu eksende tespit etmek amaçlanmıştır.

 

Bu projeyle ulaşılması beklenen sonuçlar şöyle sıralanabilir:

 

1. Genelde dil özelde de Türkçede yoğun bir kullanıma sahip olan sıfatların dizimsel özellikleri belirlenmiş olacaktır.

2. Türkçenin söz varlığını barındıran GTS’de sıfatların anlamsal ve dizimsel bir derlem-denetimi yapılmış olacaktır.

3. Türkçede sıfat-ad ve ad-sıfat ilişkisinde kavram alanları belirlenmiş olacaktır.

4. Türkçenin ana dili ve yabancı dil olarak öğretimi konusunda sıfat-ad ilişkiselliği temelinde var olan kullanım görünümleri sıklık temelli olarak belirlenmiş olacaktır.

5. Türkiye Türkçesinin eşdizim sözlüğü için temel veriler derlenmiş olacaktır.

6. Sıfatların kullanım sıklıkları ve dil öğretimindeki önceliklerinin yanında adların da sıklıkları ve dil öğretimindeki öncelikleri belirlenmiş olacaktır.

7. Sözcük türü olarak GTS’de yer alan sıfatların söz varlığında adlarla ilişkisellikleri, anlamsal özellikleri belirlenmiş olacaktır.

8. Türkiye Türkçesinde sıfatlar ile ilgili devam çalışmalarında önemli ölçütte veri derlenmiş ve diğer araştırmacıların kullanımına sanal ortamda sunulmuş olacaktır.

 

 

 

Özet - Amaç - Konu-Kapsam - Çalışma Takvimi - Proje Ekibi - İletişim
@Asistem

1711667480.3983